
In deze paper deel ik graag mijn bezinning over leiderschap. 2017 was voor mij een jaar waarin leiderschap centraal stond, zowel in de coachings als in de leertrajecten. Om één of andere reden trok ik dit continu aan. Mijn certificatie tot Master Certified Coach ligt ongetwijfeld ook mee aan de oorsprong hiervan.
Sinds enkele jaren trek ik in de winter naar de bergen voor een langere periode. Ik herbron me daar op allerlei vlakken en kom er tot rust. Doorheen de jaren ben ik me beginnen realiseren hoe onthaasten voor mij kan werken. Welk proces bij mij op gang komt en hoe me dit helpt in mijn persoonlijk leiderschap. Na enige tijd “op mijn berg” voel ik me geestelijk in een soort “trance” waar er alleen ruimte is voor bezinning en reflectie. Ik onderga mijn omgeving niet meer maar overschouw ze en bevind me zowel fysiek als geestelijk op een hoge bergtop.
Zo zit ik hier nu in de veranda van ons appartement aan mijn werktafel met zicht op de wonderlijke natuur met zijn grimmige bergtoppen met hun ronkende namen zoals Peclet en Cime de Caron, de kleurschakeringen van wit, de hemel die continu verandert van blauw naar wit en grijs. Soms gaat het gordijn in minder dan een seconde dicht en zie ik niks meer, alleen een wit scherm. Dan voel ik me bekeken en dwingt me dit om bij mezelf stil te staan en naar binnen te kijken in plaats van naar de wereld daarbuiten. Wat heb ik betekend vorig jaar voor mijn coachees? Waar kan ik nog meer waarde brengen? Hoe kan ik anderen nog meer helpen tijdens hun zoektocht naar zichzelf? Welke leiderschapsveranderingen heb ik opgemerkt in het voorbije jaar?
Vanop mijn berg heb ik zin om te reflecteren over leiderschap maar vanuit wat ik ervaren heb in het werken met mijn coachees. Niet vanuit een academische benadering, dat laat ik graag aan anderen over. Ik werk graag op het terrein en sta liever dagelijks naast of bij leiders en aanhoor hun bezorgdheden. Dat geeft me adrenaline om in een soort partnerschap deze zorg te gaan ontmantelen en opruimen. Om ze van hieruit dan een stap vooruit te zien doen naar het volgende obstakel. Telkens als dit gebeurt in een coachingtraject voel ik me als een ouder die liefdevol glundert als hun baby zijn eerste stapjes zet: wonderbaarlijk. Mijn gelukshormoon komt meteen vrij.
Leiders beseffen de noodzaak aan bezinning
Ook leiders anno 2018 staan bekend om te bezinnen. Althans dat merk ik toch bij de “échte” leiders waar ik mee gewerkt heb in de voorbije jaren. De “betere” leiders bezinnen op tijd en stond “op hun berg” over waar ze staan, wat er geweest is en waar ze naartoe gaan. Zij durven hun balans op te maken en gaan reflectie niet uit de weg.
Leiders maken bij anderen de leider wakker
Vorig jaar begeleidde ik een dame pas in de rol van HR-manager. Ze had op alle gebied nog veel te leren, zowel van het vak alsook het managen van een team, het omgaan met directie en zoveel meer. Voordien was ze personeelsassistente in dit team. Ze was bang dat ze deze stap niet zou kunnen waarmaken en gedroeg zich eerder onderdanig en uitvoerend. Haar leidinggevende ondersteunde haar op alle gebied door er voor haar te zijn, door naar haar te luisteren en haar aan te moedigen te geloven in zichzelf. Ze vond een klankbord en er groeide een vertrouwensband tussen beide. Dit gaf haar toestemming om haar leiderschap te ontpoppen.
Meerwaarde (mogen/kunnen) leveren maakt de leider in jou wakker
Je kunnen smijten in “iets” en er willen en mogen voor gaan geeft een enorme boost. Je wil “iets” realiseren, je hebt een zeker objectief of resultaat voor ogen en je voelt dat jij een duidelijke bijdrage kan leveren. Je wordt hiervoor dan ook erkend en gewaardeerd. Je draagt ook rekenschap af en neemt ook volledige verantwoordelijkheid op. Je engageert je tot het opleveren van resultaten. Dit alles leidt tot het ontwaken van leiderschap. Geen nut of meerwaarde mogen leveren leidt naar reactiviteit en ondergaan van je omgeving waardoor je uiteindelijk ook onder gaat.
Leiders maken het verschil door wie ze zijn
Kwetsbaarheid is de basis van authentieke leiders. Eén van mijn klanten biedt aan jonge technische ingenieurs een vierdaags leiderschapstraject aan om hen klaar te stomen tot de leiders van morgen. Elke module werd ingeleid door één van de leiders van het bedrijf die zijn interpretatie van de bedrijfsvisie komt delen. De groep voelde echter geen connectie met deze gedeelde visies. Het klonk niet geloofwaardig en het bleef managementtaal. Zeker nadat we de filmpjes van Simon Sinek hadden bestudeerd en het belang van de “Why” in je boodschap hadden ontdekt. https://www.youtube.com/watch?v=IPYeCltXpxw&index=20&list=PLe1u0B87xQqG-Dw4iSJEvWDINl-2CosTy
Ik koppelde dit terug naar de directie en de laatste leider deed een vierde poging om deze visie helder en inspirerend te brengen. Helaas. Wat er toen gebeurde, getuigt van echt leiderschap. Ik had deze leider gefilmd terwijl hij zijn visie deelde met de intentie, dit filmpje in deze laatste module dat over communicatie ging, te ontleden. Nu, kon ik deze film ook anders inzetten: om na te gaan met de directie waarom deze boodschap niet aanslaat. De leider in kwestie ging akkoord en ik stuurde dit door naar de directie tijdens de koffiepauze. Wat een impact. De twee algemene directeuren maakten hun agenda vrij en waren ’s middags aanwezig op locatie. Samen hebben we overlopen waar het fout liep. Na de middag zijn we dan gestart met een nieuwe poging door beide directeuren die de visie van het bedrijf gebracht hebben. Deze keer een schot in de roos. Je zag het meteen op de gezichten van de deelnemers.
Wat was het element dat ze veranderd hadden? Ze toonden kwetsbaarheid, deelden hoe ze dit bedrijf waren gestart, spraken zeer openlijk over hun persoonlijke overwinningen maar vooral over hun twijfels, deelden waar ze van elkaar verschillen en hoe complementair ze zijn. De grootste impact bereikten ze door hun “fouten” te delen, daarvoor de verantwoordelijkheid bij zich te leggen en aan te geven wat ze daaruit geleerd hadden.
Leiderschap is in actie niet op papier
Naast impact getuigden deze leiders ook over de capaciteit om snel te schakelen, initiatief te nemen, in actie te treden en durven beslissingen te nemen. Ze gaven blijk van volgende kwaliteiten die voor mij de basis vormen van leiderschap: voelen wat er leeft bij anderen, signalen capteren, opportuniteiten herkennen en benutten, het moment gebruiken, kunnen luisteren en horen wat de ander nodig heeft, zich laten bijstaan, openstaan voor feedback om zo anderen te overtuigen, te begeesteren, te inspireren en te verbinden. Voor mij is dit een mooi voorbeeld van een leider op het terrein. Succes ligt in de snelheid van actie. Dat is leiderschap in actie.
Leiders zitten continu in leermodus
Een maand na de sessie kreeg ik van de algemene directie de vraag om hen beiden in 2018 te begeleiden, één dag per kwartaal. Voor mij weeral een bevestiging van leiderschap. Beseffen dat iedereen nood heeft aan reflectie, aan afstand nemen, tijd om te overschouwen en beschouwen.
Mensen verbinden zich graag met leermeesters: leiders waar je kan naar op kijken, waar je nog iets kan van leren en waar je door geïnspireerd wordt. Je leermomenten delen maakt je geloofwaardiger dan je successen. Een leider geeft aan door zijn houding dat het oké is om fouten te maken zolang je daar iets mee doet. Grote erkende leiders zoals Obama, Buffett, Branson, Welch, Gates, enz. pleiten voor de universiteit van het leven zoals je ook in dit artikel kan lezen:
https://medium.com/the-mission/the-5-hour-rule-if-youre-not-spending-5-hours-per-week-learning-you-re-being-irresponsible-791c3f18f5e6
Als ik rondom me kijk dan herken ik bij veel leiders met leiderschapskwaliteiten dat het vooral belezen figuren zijn. Ze omringen zich met kennis, injecties, leerprikkels vanuit verschillende invalshoeken. Levenslang leren is ook voor mij een levensbetrachting.
Leiders maken verbinding met hun mensen
Bekijk eens hoe dit in films wordt neergezet. Wanneer is iemand een “held” in een film. Als hij ondanks tegenslagen, weerstand, verlies en pijn toch blijft doorzetten en uiteindelijk resultaat boekt en (over) wint. Alleen het einde van de film laten zien, vult geen bioscoopzalen. Mensen willen graag werken voor “helden” of leiders die kracht uitstralen maar willen wel weten wanneer ze het moeilijk hebben gehad en wanneer ze zich zwak gevoeld hebben want dat geeft aan de medewerker het recht om menselijk te zijn of fouten te mogen maken.
Uit studies blijkt dat er een positieve correlatie is tussen de motivatie, arbeidsvreugde en de resultaten enerzijds en de kwaliteit van de relatie tussen de leider en de medewerkers anderzijds. Leiderschap is dus wel belangrijk. Medewerkers verlaten geen bedrijven, ze verlaten leiders. Er zijn vele soorten leiders want er zijn vele soorten mensen en dus ook vele soorten leiderschap. Leiderschap zit in jou, in de mens die je bent. Je wordt het niet; je bent het in hart en nieren.
Een farmaceutisch bedrijf waar ik al meer dan 10 jaar voor werk heeft een mooi concept rond leiderschap ontwikkeld: “Head, Heart & Guts” leiderschapsgedrag om senior leiders wereldwijd te helpen reflecteren over de leider in zich. De laatste “retreat” was met het Russische oncologiedepartement in Moskou. Het resultaat van onze tweedaagse kan je hieronder bekijken. Wacht niet tot je de positie van leider invult om leiderschap te ontginnen.
Je zuurverdiende spaarcenten geef je ook niet zomaar aan de eerste de beste instantie in bewaring of belegging. Je dient ze te vertrouwen. Waarom zou je je kostbare tijd en inzet dan zomaar geven aan een leider? Een leider moet zich evenzeer verkopen. Hij dient integer en vertrouwenswaardig te zijn in alles wat hij doet of zegt en ten allen tijden.
Een paar jaar geleden kreeg ik een telefoon van een organisatie waar er stevige conflicten ontstaan waren. Bij het ”ontmantelen” van de situatie met verschillende sleutelfiguren, bleek een belangrijke trigger het personeelsfeest te zijn geweest. “De leider was uit zijn rol gevallen”, zo klonk het. In een licht benevelende toestand had de man het achterste van zijn tong laten zien: hoe hij dacht over X en Y et cetera. Stel dat je bank je belooft je centen niet te beleggen in risicovolle beleggingen en je komt te weten, dat ze dit via omwegen toch doen. Hoe zou je je voelen? Is er dan iets mis met risicovolle beleggingen? Neen. Je dient wel eerlijk, correct, oprecht en transparant hierover te zijn. Wees jezelf overal en altijd in plaats van een rol aan te nemen. Als ik met deze leider werkte, vertrouwde hij me toe dat hij niet durfde openlijk X verkondigen uit vrees dat hij enkele belangrijke mensen zou verliezen.
Leiders zijn sensitief en warm
Leiders kunnen anderen “aanvoelen” of “opsnuiven” als het ware. Onmiddellijk binnenkrijgen wat bij de ander speelt, wat deze nodig heeft en hem daarin tegemoetkomen. Je afstemmen aan de ander en aan zijn taal. Elke persoon is anders. Dus elke relatie is anders en elk moment is anders. Zintuigelijk staan alle filters open en zijn leiders altijd alert. Leiders vertrekken niet vanuit zichzelf, van wat zij willen maar vanuit wat de ander wil. Als leider weet je dat je er bent om anderen te leiden en te ontwikkelen. Jouw belangrijkste verdienste is de leider in anderen te ontwaken. Net zoals een vader zijn zoon begeleidt in het worden van een volwassene. Je krijgt geen kind omdat je niet alleen wil zijn of om je te helpen in het huishouden. Je hebt geen medewerkers om taken uit te voeren.
Momenteel coach ik een zeer competente jonge dame in een retail bedrijf. Deze dame is intelligent, pienter, plichtsbewust, resultaat gedreven en een doorzetter op alle gebied. Ze levert topkwaliteit af en beschrijft zichzelf als een perfectionist. Haar kansen om morgen meteen een leiderschapspositie te krijgen zijn echter zeer gering. Waarom? Ze is koud. Ze legt geen verbinding met mensen om haar heen. Natuurlijk heeft ze contacten maar mensen ervaren haar als kritisch, afstandelijk, kil met een gebrek aan diplomatie en empathie waardoor ze voor anderen als een gevaar wordt ervaren. Ze weet het ook beter (en meestal is dit ook zo) waardoor men haar het niet gunt. Leiders stralen warmte uit, kunnen relaties aangaan, verbindingen maken en bouwen bruggen tussen mensen.
Leiders zijn strategische netwerkers en connectors
Ze begrijpen de macht van de verenigde krachten, van de noodzaak van onze hersenen aan elkaar te verbinden om samen sterk te worden waardoor er een synergie ontstaat. Ik mag terecht zeggen dat ik effectief netwerken op de kaart heb gezet bij grote trainingsinstituten want dit bestond niet in hun aanbod. Door mijn werkervaring in de USA waar netwerken al in de jaren 90 sterk was ingeburgerd, leerde ik de meerwaarde hiervan kennen maar ook de onderliggende vaardigheden. In België werd er nog teveel vanuit “informatie is macht” gedacht en daar wou ik reeds in 2005 verandering in brengen met de geboorte van de opleiding “effectief netwerken”.
Anno 2018 heb ik een gratis e-boek ontwikkeld waarin ik je in 7 stappen help met het opzetten, uitbouwen en onderhouden van een doelgericht en duurzaam netwerk. Je kan dit e-boek hier gratis downloaden en je krijgt meteen een gratis 31dagen durend online coachingtraject om je hierin bij te staan.

https://www.sabinetobback.be/boost-je-carriere-word-een-doelgerichte-netwerker-in-7-stappen.html
Spijtig genoeg zie ik bij veel organisaties nog steeds het klassikaal voorbeeld van “oude wijn in nieuwe vaten”. Ik verklaar me nader. Men slaat een nieuwe weg in, bepaalt bijhorende waarden en werft dan managers aan die van een andere weg komen zonder ze te ondersteunen een persoonlijke transformatie te ondergaan.
Vorig jaar mocht ik een leertraject doen voor zo’n organisatie. Een nieuwe financiële instelling met nieuwe waarden maar die bemand wordt grotendeels door managers die uit de grootbanken komen met andere waarden. Deze managers hebben geen persoonlijke transformatie ondergaan en worden daar ook niet in begeleid. Gevolg oude wijn in nieuwe vaten en een grote discrepantie tussen wat ze zeggen en wat ze doen. Bij het spiegelen van deze managers op hun (gebrek aan) leiderschapsgedrag wordt dit meteen ontvangen als een persoonlijke aanval en gaan ze in de verdediging, onafhankelijk van wie deze spiegel komt (directie, HR, vakbond, extern). Zolang deze leiders opleveren en de resultaten er zijn, hebben zij geen “sense of urgency” om hun leiderschapsstijl te veranderen. Diegene die zachtjes aan de pijn blootlegt, wordt met de vinger gewezen tot en met de deur gewezen want mensen houden niet van veranderen of zichzelf heruitvinden. Ze willen wel een boek lezen of een training volgen maar liefst zonder persoonlijke transformatie te ondergaan. Je kan echter geen omelet maken zonder eieren te breken.
Tot hier mijn beschouwing over leiderschap 3.0 zoals ik het op het terrein ervaren heb door aan de zijlijn samen te werken met leiders. Samengevat herken ik 11 basis ingrediënten van leiderschap anno 2018:
- Leiders beseffen de noodzaak aan bezinning
- Leiders maken bij anderen de leider wakker
- Meerwaarde leveren maakt de leider in jou wakker
- Leiders maken het verschil door wie ze zijn
- Leiderschap is in actie niet op papier
- Leiders zitten continu in leermodus
- Leiders maken verbinding met hun mensen
- Een leider dient vooral geloofwaardig te zijn
- Leiders zijn sensitief en warm
- Leiders zijn strategische netwerkers en connectors
- Leiders omarmen feedback vanuit elke hoek
Wil je in jouw organisatie werk maken van leiderschap 3.0?
Contacteer me dan voor een vrijblijvend gesprek sabine@sabinetobback.be